"Almanların Azərbaycanı bağışlaya bilmədikləri bircə şey var" - Səfirlə müsahibə
Almaniyanın Azərbaycandakı səfiri Volfqanq Maniq modern.az saytına müsahibə verib.
Onunla söhbəti təqdim edirik:
- Cənab səfir, Almaniya ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlər barədə soruşmaq istərdik. Siz bu münasibətlərin səviyyəsindən razısınız?
- Almaniya və Azərbaycan hər zaman sabit və etibarlı tərəfdaş olublar. 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikası müstəqillik əldə etdikdən təxminən bir il sonra hər iki ölkənin dərindən formalaşdığını deyə bilərik. Diplomatik əlaqələr 30 il əvvəl, 20 fevral 1992-ci ildə yaradılıb. Biz ortaq tarixi paylaşırıq. Alman mühacirlər 200 il əvvəl indiki Azərbaycan ərazisinə gəliblər. Biz ortaq gələcəyi də paylaşacağıq. Bu gün birlikdə nikbinlik və səbirlə Cənubi Qafqazda firavan, dinc gələcəyə köklənməliyik. Almaniya yenə də qətiyyətli olaraq Azərbaycan tərəfinin dostu və tərəfdaşıdır. Etibarlı tərəfdaş kimi vəziyyətin dialoqla həllini istəyirik.
- Azərbaycanda alman dili xarici dil olaraq tədris olunur və onu tətbiq edən kifayət qədər gənc kadr var. Həmin kadrlara Almaniyada təcrübə keçmək üçün şərait yaradılırmı?
- Almaniya dünyanın hər yerindən gələn gəncləri məmuniyyətlə qəbul edir, o cümlədən Azərbaycandan olan dostlarımız da bura daxildir. 26000-dən çox azərbaycanlı Almaniyada tələbə, alim, təcrübəçi və ya rezident kimi yaşayır. Onların arasında təcrübəsini başa vurub gələnlər və uzun müddət Almaniyada yaşayanlar var. 50000-dən çox azərbaycanlı alman dilini bilir. Bu kimi halları görməkdən qürur duyuruq. Bu da mühit, cəmiyyətlərimizin köklü bağları ilə əlaqədardı. Pandemiyadan sonra Almaniya beynəlxalq fəaliyyətini tamamilə bərpa edəcək. Bura istər özəl, istərsə də ictimai təşəbbüslü təcrübə proqramları daxildir. Bu yaxınlarda IPS-in təcrübə və təqaüd proqramı - Beynəlxalq Parlament Təqaüdü tərəfindən Alman Bundestaq və Berlin universitetlərinə gələn il üçün qadın və kişi olmaqla Azərbaycandan 4 gənc seçilib. Biz 2022-ci ildə onları Almaniyada qarşılamağı səbirsizliklə gözləyirik. Yay məktəbi proqramı Alman Akademik Mübadilə Xidmətində olduğu kimi həyata keçiriləcək, hətta 2021-ci ildə pandemiyanın məhdudiyyətləri altında olsa da, bu baş verdi.
- Azərbaycanda yaşayan almanların ölkəmiz haqqında təəssüratları nələrdir, daha çox hansı məsələrə görə səfirliyə müraciət edirlər?
- Azərbaycanda yaşayan almanlar burada yaşamaqdan sözün əsl mənasında həzz alırlar. Azərbaycandakı insanlar qonaqpərvərliyi və açıq fikirliliyi ilə seçilir. Ölkəni tanıyan hər bir almanın bura ilə bir hekayəsi var. Digər tərəfdən, son pandemiya və müharibə dövründə açıq şəkildə alman vətəndaşlarının suallarını cavablandırmağa çalışırdıq. Həmin sualları məktublar, saytımız və sosial media vasitəsilə cavablandırırdıq.
- Azərbaycan və Ermənistan arasındakı münasibətlərin normallaşdırılmasında Almaniya rol oynamaq istəyirmi?
- Qonşumuz Fransa ilə ortaq tariximiz göstərdi ki, həqiqi barışıq, bağışlama və əməkdaşlıq dünyanı nə dərəcədə dəyişə bilər. Əsrlər boyu “irsi düşmən” adlandırılan Fransa indi dünyada bizim ən yaxşı dostumuzdur. Həm siyasi, həm sosial, həm də ictimai sahədə tərəfdaşlığımız var. Bu gün Fransa və Almaniya ümumi sahəni bölüşür, hər bir sahədə məsləhətləşirlər. Digər mühüm məqam beynəlxalq qərarlardan əvvəl tənqidi olsa belə, dostlar kimi bir-birimizə həqiqəti söyləməyimizdir. İndi Azərbaycanla Ermənistan arasında həqiqi barışıq böyük və qarlı dağa dırmaşmaq kimi görünə bilər. Almaniya ATƏT-in Minsk qrupunun üzvü kimi sülhün təşviqi, hər iki tərəfin ən yüksək səviyyədə birbaşa danışıqları, gözlənilən məsələlərin həlli və nəhayət, inklüziv sülhə doğru irəliləməyə kömək etmək üçün üzərinə düşəni etməyə hazırdır. İkitərəfli əlaqələr sülh müqaviləsi, hamı üçün iqtisadi artım, təhlükəsizlik, etimad və davamlı tərəfdaşlığı təmin edir.
- Alman futbol məktəbi dünyada məşhurdur, amma Azərbaycan bu sahədə çox da uğurlu deyil. Almaniya Azərbaycanda futbolun inkşafına dəstək verə bilərmi?
- Futbol bizim ikitərəfli dostluq münasibətlərimiz üçün çox görünən meydançadır. Bildiyiniz kimi, Berti Fogts təkcə Almaniyanın deyil, həm də Azərbaycanın milli məşqçisi olub. Almaniya millisinin sabiq qapıçısı Uli Ştayn köməkçi məşqçi olub. Bernhard Lippert 2020-ci ilə qədər Azərbaycanın gənclərdən ibarət milli komandalarının məşqçisi və Azərbaycan Futbol Federasiyaları Assosiasiyasının idman direktoru olub. Mən xüsusilə şadam ki, 2010-cu ildə Almaniyanın “Bavariya” qadın komandasının keçmiş məşqçisi Sissi Raith baş məşqçi kimi ölkənizdə qadın futbolunun inkişafına kömək edib. Alman futbolsevərlərin isə bağışlamaqda çətinlik çəkdiyi bircə şey var: 1966-cı ildə Qərbi Almaniyanı dünya çempionluğu titulundan məhrum edən qolu məşhur “Uembli” stadionunda sovet yan hakimi qeydə almışdı - onun adı Tofiq Bəhramov idi! Daha ciddi olsaq, aydın ümumi qaydaları olan ədalətli oyun səmərəli ikitərəfli əlaqələrimiz üçün yaxşı modeldir.
- Almaniya Qarabağın bərpasında iştirak edəcəkmi?
- Almaniya artıq 2020-ci ildən Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi vasitəsilə 2 milyon avro dəyərində təcili humanitar yardımla işğaldan azad edilən ərazilərdəki insanlara dəstək verir. İqtisadi baxımdan alman şirkətləri artıq yenidənqurma layihələrinə sərmayə qoyublar. Bizim flaqmanımız AzVirt alman tərəfdaşı ilə avtomobil yolunun, eləcə də tikintisi başa çatmış Füzuli aeroportunun və planlaşdırılan Laçın hava limanının tikintisi üzrə birgə müəssisələr təsis olunmasına diqqət yetirir. Əminəm ki, sabit, dinc və firavan Cənubi Qafqazın təməl daşı kimi geri qaytarılan ərazilərin bərpasına kömək etmək üçün beynəlxalq ictimaiyyət, o cümlədən Almaniya, Aİ və qeyri-hökumət sektoruna daha çox imkanlar yaranacaq.
- Azərbaycan sizin üçün nə ifadə edir, hansı yerlərdə olmusunuz?
- Son vəzifəm olaraq Azərbaycanda səfir kimi işləmək şərəfinə nail olmuşam. 1992-1994-cü illərdə Bakıya ilk səfərim zamanı Almaniya Federal Xarici İşlər Nazirliyində Azərbaycan ofisinin əməkdaşı olmuşam. Həyat yoldaşım və mənim üçün ölkə ilə bağlı çoxlu unudulmaz xatirələr var. Azərbaycan xalqı mehriban və həqiqətən də xoş insanlardır. Azərbaycanın təbiəti Abşeronun səhralarından başlayıb Şamaxının şərabçılıq torpaqlarından keçərək, Şəkinin mədəni irsinə və Cənub meşələrinə, Milli parklara qədər uzanan, zahirən toxunulmamış görünən Qafqazda bitməyən gözəlliklərə malikdir. Şəmkirə səfərim zamanı yerli alman irsinin qorunma səviyyəsini görəndə heyrətləndim və buna görə Azərbaycana təşəkkür etmək istəyirəm. Bakının parıltısı var və onun bir çox imperiyaların ənənəvi mədəniyyət nümunələrinə qədər müxtəlifliyi həmişə mənim ürəyimcə olub. Azərbaycan öz tarixi boyu çox vaxt müxtəlif istiqamətlərdə mərkəzləşmiş imperiyanın ən ucqar hissəsi olub. Bu, həqiqətən də ölkənin DNT-sində dərin kök salan və məni çox təsirləndirən Azərbaycan mədəniyyətinin açıq fikirliliyi və qəbulediciliyidir. Bu, həm də məni həqiqi sülhün mümkünlüyü ilə bağlı nikbinləşdirir.
- Azərbaycanda ziyarət etmək istədiyiniz yer var?
- Adını çəkə bilmədiklərim çoxdur. Həyat yoldaşım və mən bu ölkənin füsunkar bölgələrindən və sürprizlərlə dolu sehrli təbiətindən daha çox şey görə bilməyimizi istəyirik. Onu bir yerə daraltmalı olsam, Şəkinin qərbində yerləşən Gürcüstana yaxın olan sərhəd rayonlarına baş çəkməyi çox istərdim.
- Bizim mühacirlər də daxil, miqrantların daha çox üz tutduğu ölkə Almaniyadır, bunun səbəbləri nədir?
- Dediyim kimi, biz Almaniyanın bütün dünyada insanlar üçün cəlbedici bir yer olduğunu görməkdən məmnunuq. Düşünürəm ki, bunun səbəbləri bir tərəfdən iqtisadidir. Almaniya uzun müddətdir ki, həyatında iddialı məqsədlərə çatmaq istəyənləri özünə cəlb edir. Digər tərəfdən isə bizim siyasi və sosial mədəniyyətimizlə bağlıdır. Bu, bizim üçün, xüsusən də tariximizlə bağlı çox şey deməkdir. Vətəndaş azadlıqları, söz, toplaşmaq, fikir azadlığı bizim üçün vacibdir. Yaşamaq azadlığı irqi, cinsi, dini, əlilliyi və ya cinsi oriyentasiyasını nəzərə almamağı xəyal edir. Bütün bu dəyərlərə tam nail olunduğuna inanmıram, lakin onlar bizim hər gün, o cümlədən dövlət qulluqçusu kimi uğrunda mübarizə apardığımız məqsəddir. Mən həqiqətən inanıram ki, bugünkü Almaniyada hər cür müxtəliflikdə həyat planları həyata keçirilə bilər.
- Uzun müddət ölkənizə rəhbərlik etmiş Angela Merkel siyasətdən getdi, bundan sonra Almaniya siyasətində nələr dəyişəcək?
- Almaniya Federativ Respublikasının xarici siyasəti onilliklər boyu öz davamlılığı ilə səciyyələnir. Bununla belə, yeni hökumətlə bəzi düzəlişlər ediləcək. Planetimizi gələcək nəsillərin rifahı naminə qorumaq üçün iqlim dəyişikliyinə qarşı beynəlxalq mübarizə daha da gücləndiriləcək. Beləliklə, bərpa olunan enerjilər Azərbaycanla əməkdaşlığın daha vacib mövzusu olacaq. Yeni xarici işlər naziri Annalena Baerbok artıq diplomatik yanaşmasının mərkəzinə insan haqları və demokratiyanı qoyacağını bəyan edib. Almaniya ATƏT-in Minsk Qrupunun üzvü kimi gələcək nəsillər üçün bu yenidənqurma işində Cənubi Qafqaza əl uzatmağa, sülh və birgə yaşayışı təşviq edən hər kəsin yanında olmağa davam edəcək. Biz bilirik ki, Azərbaycan tarixinin şərtləri Avropanın digər bölgələrindəki müdafiə səviyyəsinə uyğunlaşmaq üçün müəyyən vaxt tələb edir. Fərqli fikirlərə toxunacağıq, amma biz ənənəmizə görə səsgücləndirici siyasətdən çəkinəcəyik, çünki dostlar belə edir.
