İkinci Qarabağ müharibəsinin geosiyasi nəticələri - Uduzan həm də Rusiyadır?

10 sentyabr, 2021 11:12

44 gün davam edən ikinci Qarabağ müharibəsi erməni tərəfi üçün sarsıdıcı məğlubiyyətlə nəticələndi. Lakin belə qənaətlər var ki, məğlub olan təkcə Ermənistan deyil, həm də Rusiyadır.

Azsiyaset.com virtualaz.org-a istinadla xəbər verir ki, bu fikirlər Rusiyanın strategiyaların və texnologiyaların analizi Mərkəzinin hazırladığı,  ikinci Qarabağ müharibəsindən bəhs edən “Qafqazda fırtına” adlı kitabında yer alır.

Mərkəzin analitikləri qeyd edirlər ki, müharibənin yekunu olaraq Azərbaycan düşmən üzərində öz hərbi üstünlüyünü radikal olaraq artırmış oldu. Ölkə strateji ümumqoşun hücum əməliyyatlarının aparılmasına dair misilsiz təcrübə qazandı. Ermənistan minlərlə vahid texnika itirdi və bu itkilərin yerini doldurmağa qadir deyil.

Kitabda üçüncü müharibənin mümkünlüyü haqda danışılır və bildirilir ki, bu qazanılmış hərbi-strateji üstünlük Azərbaycan rəhbərliyini yaxın illərdə Dağlıq Qarabağın qalan hissəsi üzərində də nəzarəti ələ almağa sövq edə bilər.

Mərkəz bildirir ki, silahlı mübarizənin nəticəsi olaraq Ermənistan Rusiyanın qarantiyası altında Azərbaycan qarşısında faktiki  kapitulyasiya etdi. Nəticədə nəinki 90-cı illərdə itirilmiş ətraf rayonlar, eləcə də Dağlıq Qarabağın əhəmiyyətli hissəsi üzərində, Şuşa şəhəri də daxil olmaqla Azərbaycanın nəzarəti bərpa olundu.

Kitabda göstərilir ki, hazırda Dağlıq Qarabağın (ləğv edilmiş DQMV-nin inzibati ərazisinin bir hissəsi)  Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin nəzarəti altında olan hissəsinin həyati qabiliyyətinin olmadığı açıq-aşkardır. Bu bölgə Azərbaycanın qalan ərazilərindən keçən kommunikasiyalardan asılıdır, onun yaşaması və mövcudluğu müstəsna olaraq Rusiya sülhməramlı kontingenti tərəfindən təmin olunur. Hansı ki, bu kontingentin qalma müddəti rəsmi olaraq 5 il göstərilib və tərəflərdən hansısa biri etiraz etməsə müddət uzadıla bilər.

“Belə qənaətlərlə razılaşmaq olarmı ki, ikinci Qarabağ müharibəsinin geosiyasi nəticələri təkcə Ermənistan üçün deyil, Rusiya üçün də fəlakətli oldu? Praktiki baxımdan Azərbaycanın apardığı hərbi kampaniya Rusiyanın Cənubi Qafqazda status-kvonun saxlanılmasına yönələn,  uzun müddətdir apardığı siyasi xətti və Azərbaycanla Ermənistan arasında balanslaşdırmanı ortadan qaldırdı,-Mərkəzin təhlilində bildirilir.

Vurğulanır ki, müharibənin nəticəsi olaraq Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatında və ondan kənarda olanlar bu qənaətə gəldilər: Rusiyanın KTMT üzrə formal müttəfiqlərinin müdafiəsinə qalxması avtomatik olaraq baş verməyəcək və Moskvanın sərt siyasi konyunkturasından asılı olacaq.

Kitabda göstərilir ki, nominal olaraq Rusiya ikinci Qarabağ müharibəsinin dayandırılması işində başlıca moderator və vasitəçi oldu, amma sülh prosesinə Türkiyəni də qoşmaq lazım gəldi. Bu isə Mərkəzin analitiklərinin hesab etdiyi kimi, “postsovet məkanı üçün növbəti xoşagəlməz presedent və Türkiyənin Cənubi Qafqaza müdaxiləsi”dir.

“Texniki olaraq Rusiya keçmiş sovet respublikalarında Dnestryanı, Cənubi Osetiya və Abxaziya bölgələrindən sonra  daha bir dondurulmuş münaqişə zonasını öz nəzarətinə alıb. Hansı ki, bu bölgələrdə sülh ancaq rus süngüsü hesabına təmin olunur. Bu münaqişələr üçün ümumi olanı odur ki, Rusiyanın hərbi iştirakı həmin bölgələrin SSRİ dövründə mənsub olduqları keçmiş sovet respublikaları tərəfindən hərbi yolla nəzarət altına alınmasının qarşısını alır. Lakin Qarabağdakı situasiyanı Cənubi Osetiya, Abxaziya və Dnestryanı bölgədəki vəziyyətdən kardinal şəkildə fərqləndirən odur ki, Moldova və Gürcüstan zəifdir, çətin ki, bu regionları öz nəzarətlərinə qaytarmaq üçün hərbi revanşa əl atsınlar. Dağlıq Qarabağda isə regionu öz nəzarətinə qaytarmağa qələbədən sonra daha da güclənən və özünə inam qazanan güclü Azərbaycan iddialıdır. Ən başlıcası isə onun arxasında əzələ yığan Türkiyə kimi müttəfiq dayanır”,- kitabda bildirilir.

07 iyul

12:31 - Xaricdəki diplomatlarımız Bakıya çağırıldı - SƏBƏB12:29 - Hüquqşünas deputatlardan gileyləndi - "Qanunlara dəyişikliyi yadda saxlamaq çox çətindir"12:27 - Dağıstan rəhbərindən Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə - Reaksiya

04 iyul

11:45 - Bu dəfə... - 539 "Şahed", 10 "İsgəndər" raketi11:43 - İlham Əliyev Donald Trampa məktub göndərdi 11:26 - İrəvan Sülh Fondundan 10 milyonu ala bilmir

30 iyun

13:26 - Rusiyada azərbaycanlılara qarşı OMON hücumları13:24 - "Sputnik-Azərbaycan"da əməliyyat keçirilir13:21 - Cümşüdün batdığı kanal bu qurumun balansında olub - Rəsmi

27 iyun

12:28 - Lukaşenko Ermənistanın düşdüyü vəziyyətdən danışdı - Günah kimdədir?12:26 - ABŞ Çinlə ticarət sazişi imzaladı12:20 - Çinə vizasız rejim Azərbaycan üçün nə vəd edir?

23 iyun

12:54 - Azərbaycanda əhalinin istehlak xərcləri 69 milyard manatı ötüb 12:52 - İran ordusunun baş komandanından ABŞ-a sərt xəbərdarlıq - "Bu dəfə də cavabımız qəti olacaq"12:47 - Prezident Yevlaxdadır - FOTOLAR12:25 - "Qatar qiymətləri vətəndaş üçün bahadır, 147 manata bilet olar?" - ADY-yə ittihamlar12:21 - ABŞ İran uranından xəbərsizdir - ABŞ-ın bombardman şousu

16 iyun

14:43 - ABŞ təyyarələri terrora hazırlaşır14:37 - İran İsrailin müdafiəsini bu raketlərlə yardı14:33 - "Təcavüzlər təkrarlansa, təcavüzkarı daha sarsıdıcı cavablar gözləyəcək" - Pezeşkian

13 iyun

11:19 - "İsrail özünün acı taleyinə imza atıb" - Xamenei11:18 - İsrailin İrana hücumu nəticəsində kimlər ölüb?

10 iyun

15:31 - "Qarabağ Azərbaycanın ərazisidir!" - Zaxarovadan açıqlama15:28 - Medinski niyə elə dedi? - - Britaniyalı ekspert15:26 - BDU-nun "Məzun Günü" ilə bağlı xərcləri artdı - Bu il 159 min xərclənəcək

02 iyun

12:15 - Ermənilərlə fransızlar Azərbaycanla sərhədə toplaşdılar12:12 - "Rahat" market cərimələndi - Müştəriləri aldadıb12:08 - Həbsxananın damı uçdu - Məhkum öldü12:05 - Rusiyada varlıların sərvəti 22,5 milyard dollardan çox artdı - "Bloomberg" nəşri

30 may

14:18 - Araz Musayev sui-qəsdə görə Adil Əliyevi ittiham edir